ЁЯХп️рд░ोрдЬ рдкूрд░े рднाрд░рдд рдоें рдХिрддрдиे рдорд╣िрд▓ा рдЕрдкрд░ाрдз рдХे рдХैрд╕ рд╣ोрддे рд╣ै?
рднाрд░рдд рдоें рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдмрдв़рддे рдЕрдкрд░ाрдз: рдПрдХ рдЪिंрддाрдЬрдирдХ рдпрдеाрд░्рде
1. рднूрдоिрдХा
рднाрд░рдд рдоें рдорд╣िрд▓ा рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдЖрдЬ рднी рдПрдХ рдЧंрднीрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдФрд░ рдиैрддिрдХ рдоुрдж्рджा рдмрдиा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рд╢рд╣рд░ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╣ो рдпा рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЗрд▓ाрдХा, рдорд╣िрд▓ाрдПं рд╣рд░ рджिрди рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рд░ूрдк рдоें рд╣िंрд╕ा, рдЙрдд्рдкीрдб़рди, рдФрд░ рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ैं। рдпрд╣ рд▓ेрдЦ рддрде्рдпों, рдЖंрдХрдб़ों рдФрд░ рд╕ुрдЭाрд╡ों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЕрдкрд░ाрдзों рдХा рдЧрд╣рди рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
2. рдорд╣िрд▓ा рдЕрдкрд░ाрдз: рдкрд░िрднाрд╖ा рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд░
- рдШрд░ेрд▓ू рд╣िंрд╕ा / рджрд╣ेрдЬ рдЙрдд्рдкीрдб़рди
- рдмрд▓ाрдд्рдХाрд░
- рдЫेрдб़рдЫाрдб़ рдФрд░ рдпौрди рдЙрдд्рдкीрдб़рди
- рдоाрдирд╡ рддрд╕्рдХрд░ी рдФрд░ рдЕрдкрд╣рд░рдг
- рдПрд╕िрдб рдЕрдЯैрдХ
- рд╕ाрдЗрдмрд░ рдХ्рд░ाрдЗрдо
- рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдЕрднрдж्рд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░
3. NCRB рдХे рдЖंрдХрдб़े рдФрд░ рд░िрдкोрд░्рдЯ
2022 рдоें рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХुрд▓ 4,45,256 рдЕрдкрд░ाрдз рджрд░्рдЬ рд╣ुрдП, рдпाрдиी рдк्рд░рддिрджिрди рдФрд╕рддрди 1,220 рдоाрдорд▓े। 2021 рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рдЗрд╕рдоें 4% рдХी рд╡ृрдж्рдзि рджेрдЦी рдЧрдИ।
| рддрдд्рд╡ | рдЖंрдХрдб़ा (2022) |
|---|---|
| рдХुрд▓ рдоाрдорд▓े | 4,45,256 |
| рдк्рд░рддिрджिрди рдФрд╕рдд | 1,220 |
| рдмрд▓ाрдд्рдХाрд░ | ~32,000 |
| рдХ्рд░ूрд░рддा (рдкрддि/рд╕рд╕ुрд░ाрд▓) | 31–38% |
| рдЕрдкрд╣рд░рдг | 19–23% |
| рд▓рдЬ्рдЬा рднंрдЧ | 18–23% |
4. рд░ाрдЬ्рдпрд╡ाрд░ рд╕्рдеिрддि
рдХुрдЫ рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЕрдкрд░ाрдз рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╣ैं:
- рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢: 65,743
- рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░: 45,331
- рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди: 45,058
- рдкрд╢्рдЪिрдо рдмंрдЧाрд▓: 34,738
- рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢: 32,765
рджिрд▓्рд▓ी рдХी рдЕрдкрд░ाрдз рджрд░: рдк्рд░рддि 1 рд▓ाрдЦ рдорд╣िрд▓ाрдУं рдкрд░ 144.4, рдЬрдмрдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрд╕рдд 66.4 рд╣ै।
5. рдк्рд░рдоुрдЦ рдЕрдкрд░ाрдз рдФрд░ рдЙрджाрд╣рд░рдг
рдШрд░ेрд▓ू рд╣िंрд╕ा
рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдоाрдорд▓े рдЗрд╕ी рд╢्рд░ेрдгी рдХे рд╣ैं। рд░िрдкोрд░्рдЯ рдХрд░рдиे рд╕े рдбрд░ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджрдмाрд╡ рдорд╣िрд▓ाрдПं рдЪुрдк рд░рд╣рддी рд╣ैं।
рдмрд▓ाрдд्рдХाрд░ рдФрд░ рдпौрди рд╣िंрд╕ा
рд╣рд░ рджिрди рдФрд╕рддрди 88 рдоाрдорд▓े рджрд░्рдЬ। рдЕрдзिрдХрддрд░ рдоाрдорд▓ों рдоें рдЖрд░ोрдкी рдкीрдб़िрддा рдХा рдЬाрдирдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ोрддा рд╣ै।
рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдз
рдорд╣िрд▓ाрдУं рдкрд░ рдСрдирд▓ाрдЗрди рдЙрдд्рдкीрдб़рди, рдоॉрд░्рдлिंрдЧ, рдЕрд╢्рд▓ीрд▓рддा рдлैрд▓ाрдиा рдЖрдо рд╣ै।
6. рди्рдпाрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕्рдеिрддि
рд╕िрд░्рдл 23–34% рдоाрдорд▓ों рдоें рджोрд╖ рд╕िрдж्рдзि। 90% рд╕े рдЕрдзिрдХ рдоाрдорд▓े рд▓ंрдмिрдд। рди्рдпाрдп рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдзीрдоी рдФрд░ рдЬрдЯिрд▓।
7. рд╕рд░рдХाрд░ рдФрд░ рдХाрдиूрдиी рдк्рд░рдпाрд╕
- рджрд╣ेрдЬ рдиिрд╖ेрдз рдЕрдзिрдиिрдпрдо (1961)
- рдШрд░ेрд▓ू рд╣िंрд╕ा рд╕े рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдЕрдзिрдиिрдпрдо (2005)
- рдзाрд░ा 376 (рдмрд▓ाрдд्рдХाрд░ рдХाрдиूрди)
- POCSO рдЕрдзिрдиिрдпрдо (рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП)
- IT рдПрдХ्рдЯ (рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдз)
- рдиाрд░ी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдпोрдЬрдиाрдПं: Nirbhaya Fund, One Stop Center
8. рд╕рдоाрдзाрди рдФрд░ рд╕ुрдЭाрд╡
- рд▓ैंрдЧिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा
- Fast Track Courts рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрдв़ाрдиा
- рдорд╣िрд▓ा рдкुрд▓िрд╕ рдмрд▓ рдФрд░ рдЯ्рд░ेрдиिंрдЧ
- рд╕ाрдЗрдмрд░ рдЕрдкрд░ाрдз рд░ोрдХрдеाрдо рдЯीрдоें
- рд╕рдоाрдЬ рдоें рдоाрдирд╕िрдХрддा рдоें рдмрджрд▓ाрд╡
9. рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖
рдорд╣िрд▓ा рдЕрдкрд░ाрдз рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЪेрддрдиा рдкрд░ рдЪोрдЯ рд╣ै। рдХाрдиूрди рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рджोрдиों рдХो рдПрдХрдЬुрдЯ рд╣ोрдХрд░ рдорд╣िрд▓ा рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдХेрд╡рд▓ рдХрдаोрд░ рдХाрдиूрди рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдордЬрдмूрдд рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рдорд░्рдерди рднी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै।

рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें